Prawdziwym problemem jest gramatyka. Najważniejszym dziełem w tym zakresie jest podręcznik „1001 czasów dla podróżników w czasie” doktora Dana Populisty. Określa on na przykład, jak należy wyrażać to, co miało nastąpić w przeszłości, ale czego się uniknęło, skacząc w czasie dwa dni do przodu. Wydarzenie należy opisywać różnie – w zależności od tego, czy mówi się o nim z perspektywy własnego czasu, dalszej przyszłości, czy kolejnej zaprzeszłości. Dodatkową komplikacją jest możliwości omawiania tematu w trakcie podróży między dwoma czasami w celu zostania własną matką, własnym ojcem.
Większość czytelników, nim się podda, dochodzi najwyżej do czasu przyszłego półwarunkowego modyfikowanego subzwrotnowtórnoprzeszłoprzypuszczającocelowego. 1
Pisząc* od czasu do czasu blog poświęcony cytatom, nie mogę pominąć tej książki.2 Autor zebrał był w niej mnóstwo cytatów (bibliografia liczy 396 pozycji!) dotyczących podróży w czasie, ale i czasu jako takiego. Zbiór tym ciekawszy, że James Gleick z równą swobodą cytuje pisarzy, filozofów i fizyków. Ta swoboda udziela się czytelnikowi, bo podróżując w czasie od Newtona do Einsteina, i od Prousta do Adamsa, z krótkim przystankiem przy Lemie, rzecz czyta się bez onieśmielającego skrępowania (co przy wadze tematu zdarzyć by się mogło).
Dygresja:
Od siebie dodam jeszcze, że sprawy podróży w czasie i czasu jako takiego zacząłem bliżej rozważać, gdy przygotowując się do egzaminu z łaciny dotarłem do miejsca opatrzonego wdzięczną nazwą Plusquamperfectum.
Co ciekawe, komplikacje czasowe w języku angielskim jakoś mnie filozoficznie nie nastrajały. Nie tylko mnie – Sherill Howard Pociecha napisała:
Practically useless tenses: [..]
The Future Perfect Continuous: Forget it.3
Choć może to jest prawdziwie filozoficzna postawa?
*Bardzo od czasu do czasu pisząc; u Hebiusa blog mój opatrzony został niebieskim przypisem: sporadycznie aktualizowany, i zilustrowany ładną winietką.
1Douglas Adams: Restauracja na końcu wszechświata. W: Autostopem przez galaktykę : trylogia / z ang. przeł. Paweł Wieczorek. – Wyd. 1 jednotomowe. – Warszawa : Albatros, 2009, s. 260-261.
2 James Gleick: Podróże w czasie : dzieje. Tłumaczył [również!] Paweł Wieczorek. – Poznań : Zysk i S-ka, copyright 2018.
3Sherill Howard Pociecha: The English Advisor. – Wrocław : Remix, 1991, s. 27.
Czartogromskie czytanki 2.0 